De relatie tussen lichaam en hoofd

“Luister naar je lichaam” en “Ga niet je eigen grenzen over” zijn veelgehoorde uitspraken als het gaat om zowel je mentale als fysieke gezondheid. Dit is niet voor niets. Je lichaam is niet los te zien van je geest en je geest is niet los te zien van je lichaam. Ook je omgeving werkt hier (in) direct aan mee. Vele factoren zijn verantwoordelijk voor hoe jij je voelt, gedraagt en voedt.

Luisteren naar je lichaam is alleen helaas zo simpel nog niet. Je komt toch geregeld in je leven op een punt dat je in de knoop zit met jezelf. Of het nu gaat om sombere gevoelens, slaaptekort, niet goed functioneren op je werk of onder- of overgewicht, veel van deze klachten zijn terug te leiden naar het niet luisteren naar je lichaam en je eigen grenzen overgaan.

Hoe de relatie werkt tussen je lichaam en je geest is een vrij ingewikkeld verhaal, waar vele onderzoeken naar gedaan zijn. Aan de hand van allerlei stofjes in je lijf, kunnen wetenschappers ondervinden hoe je lichaam en geest verband houden met elkaar. Ik ga hier nu geen wetenschappelijk onderzoek uitlichten, maar ik wil enkele voorbeelden geven hoe een verstoorde relatie tussen lijf en hoofd eruit kan zijn.

Een veelvoorkomend probleem in Nederland is overgewicht. Overgewicht geeft niet alleen problemen voor je fysieke gezondheid maar ook op je mentale gesteldheid. Veel mensen ervaren bijvoorbeeld pestgedrag, buitensluiten, schaamte of een negatief zelfbeeld. Dit alles kan uiteindelijk leiden tot sombere gevoelens en zelfs depressie. Wanneer je een emotie-eter bent, bestaat de kans dat je in een vicieuze cirkel terechtkomt. Je gaat meer eten omdat je somber bent, waardoor je aankomt en nog meer last krijgt van bijvoorbeeld schaamte.

Een gezond eetpatroon daarentegen verlaagt het risico op depressie klachten en depressie. Ditzelfde geldt voor een gezonde hoeveelheid omega-3 vetzuren (bron: ‘Voeding en psychische gezondheid gedurende de levensloop’ onderzoeksrapport). Wanneer je een gezond eetpatroon hebt, heeft je lichaam alle voedingsstoffen die het nodig heeft om goed te functioneren. Zowel je lichaam als je hoofd krijgen dan de juiste nutriënten binnen.

Ervaar je stress of spanning, dan kun je hierop reageren door óf teveel te eten óf juist te weinig te eten. Sommige mensen ervaren geen hongergevoel/eetlust of het zogenoemde knoop-in-de-maag gevoel. Doordat je geen hongergevoel hebt, is de kans groot dat je te weinig gaat eten waardoor je gewicht verliest.
Aankomen door stress ontstaat meestal door de aanmaak van stresshormonen als cortisol en adrenaline. Cortisol verhoogt je eetlust waardoor je meer gaat eten. Ook kan spanning en stress je uitputten, waardoor je geen energie meer hebt om die boodschappen in huis te halen en je dus makkelijker eten laat thuisbezorgen of een ongezonde snack verorbert.

Tot slot heeft ook slaapgebrek invloed op je hongergevoel. Heb je al enige tijd last van slaapgebrek, dan zal je cortisol stijgen, maar ook het hormoon ghreline. Dit is een honger opwekkend hormoon, dus eigenlijk stijgt je trek in eten dubbelop. Juist door het creëren van een goede nachtrust kunnen de hormonen dalen, waardoor je hersenen in staat zijn een gezond hongersignaal af te geven.

Hierboven heb ik slechts enkele voorbeelden beschreven van de relatie tussen lichaam en geest. Het is belangrijk om bij jezelf na te gaan of jouw klachten samen kunnen hangen met zowel je lichamelijke ongemakken als je geestelijke gezondheid. Gewichtsverlies hoeft bijvoorbeeld niet altijd een lichamelijke oorzaak te hebben, als je weet dat je gevoelig bent voor depressieve gevoelens, kan het handig zijn eens te kijken naar je eetpatroon en soms is rugpijn een teken dat je het over het algemeen wat rustiger aan moet doen.

Ook beweging is natuurlijk van invloed op je gezondheid. Denk je maar eens in als je knieklachten hebt en je kunt niet meer 3x per week naar de sportschool. Wat doet dit met je gewicht, maar ook met je hoofd? En wanneer je altijd een bankhanger was en je gaat opeens 3x per week sporten, zul je merken dat je lichaam hierop reageert, maar zeker ook je geest.

Tot slot:
De relatie tussen je mentale en fysieke gezondheid is voor mij een grote factor geweest in mijn keuze gezonde voeding en aromatherapie te combineren. Mentale en fysieke klachten kunnen worden behandeld met zowel goede voeding als aromatherapie en beiden kunnen elkaar hierbij versterken én ondersteunen. Zo heb ik mensen mogen begeleiden die door stress maar niet afvielen: hierbij zette ik aromatherapie in om te ontspannen. Mensen die ik begeleidde met aromatherapie bij lichamelijke klachten, konden door de verlichting van hun klachten weer beter bewegen en gezonder leven. Je lijf kan dus niet zonder je hoofd, maar andersom ook niet!